Verleden tijd of tegenwoordige tijd?

In welke tijd schrijf je eigenlijk een boek? “Onsterfelijk” heb ik eerst in de tegenwoordige tijd geschreven omdat ik dat dynamisch en actief vind. En de tegenwoordige tijd geeft de spanning die ik wil opbouwen in deze thriller. Dat komt door het ‘hier en nu’ gevoel dat de tegenwoordige tijd veroorzaakt. Het gebruik van de tegenwoordige tijd heeft ook het effect dat het verhaal dichter bij de lezer staat. Daardoor raakt de lezer meer betrokken bij de personages. Dat is wat ik als schrijver wil.

Nu ik er op ga letten zie ik echter dat veel van de boeken die ik lees in de verleden tijd geschreven zijn. Ik heb vervolgens wat meer over het gebruik van de verleden tijd te weten proberen te komen. Ik begrijp dat de meeste moderne verhalen en romans zijn geschreven in de verleden tijd. Deze gewoonte stamt af van vroegere tradities, want lang voordat er een krant was, trokken troubadours en omroepers rond. Zij vertelden in kastelen en op dorpspleinen over gebeurtenissen die al voorbij waren. Tegenwoordig kunnen we wel kiezen, maar ik wilde niet afwijken van de gewoonte om boeken in de verleden tijd te schrijven en heb “Onsterfelijk” vervolgens omgezet in de verleden tijd.

Na een paar weken heb ik het boek weer opgepakt met de bedoeling het aan de uitgeverij aan te bieden. Bij het nog een keer herlezen vind ik de verleden tijd toch minder actief en heb ik het boek weer terug gezet in de tegenwoordige tijd. Een arbeidsintensief karwei. Het betekent immers niet dat alles in de tegenwoordige tijd gezet wordt. De verleden tijd kan nog steeds relevant zijn en de voltooid tegenwoordige tijd wordt ook in de tekst gebruikt. Het is een heel gepuzzel geweest. De dialogen zijn vanzelfsprekend al in de tegenwoordige tijd. De consequentie van het omzetten van de tijd is ook dat je de bijwoorden moet aanpassen. ‘Toen ging hij met de hond door het bos lopen’ wordt: ‘ Dan gaat hij met de hond door het bos lopen’.

Natuurlijk weet je dat een redacteur juist deze fouten er uit haalt als een manuscript naar de uitgever gaat en de uitgeverij besluit om het boek uit te geven. Maar de keuze voor de tijd is toch iets wat je als schrijver van te voren bepaalt.